اولین واحد هر تصفیه‌خانه یا پکیج تصفیه فاضلاب، و درواقع یکی از مهم‌ترین آن‌ها، دستگاه آشغالگیر است. در فرآیند فیزیکی آشغالگیری که در اکثر تصفیه‌خانه‌ها و در ابتدای فرآیند تصفیه وجود دارد، عملیات حذف و جداسازی مواد جامد و شناور انجام شده و باعث کاهش بار آلودگی فاضلاب خام می‌گردد. دستگاه آشغالگیر با جدا کردن مواد زائد از قبیل تکه‌های چوب، شاخ و برگ گیاهان، جانوران مرده، تکه‌های پارچه و پلاستیک، از وارد آمدن آسیب به تجهیزات و فرآیندهای پایین دستی از قبیل پمپ‌ها، هواده‌ها، همزن‌ها و لوله‌ها جلوگیری کرده و احتمال گرفتگی آن‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین باعث می‌شود که بازدهی آن‌ها نیز افزایش پیدا کند.

آشغالگیرها را بر اساس اندازۀ دهانه و شکل، و نیز نحوۀ تمیز کردن بصورت زیر طبقه‌بندی می‌کنند:

الف) تقسیم‌بندی بر اساس اندازۀ دهانه: درشت – متوسط – ریز

ب) تقسیم‌بندی بر اساس شکل: میله‌ای – سبدی

ج) تقسیم‌بندی براساس نحوۀ تمیز کردن: مکانیکی – دستی

نحوه عملکرد

همانطور که گفته شد، وظیفۀ دستگاه آشغالگیر حذف فیزیکی آشغال‌های موجود در ورودی تصفیه خانه‌ است تا از ورود آن‌ها به واحدها و تاسیسات بعدی جلوگیری کرده و احتمال گرفتگی و صدمه تاسیسات الکترومکانیکال کاهش پیدا کند. از نظر نحوه عملکرد نیز آشغالگیرها به دو دسته آشغالگیر دستی و آشغالگیر مکانیکی تقسیم می‌شوند. آشغالگیرهای دستی توسط اپراتور تمیز می‌شوند ولی عملیات تمیزکاری در آشغالگیرهای اتوماتیک و مکانیکی با چنگکی که توسط یک الکتروموتورگیربکس در حال دوران است انجام می‌شود. در آشغالگیرهای میله‌ای که در درون کانال ورودی فاضلاب قرار می‌گیرند، آشغال‌ها پشت میله‌ها گیر می‌کنند و سپس تمیز می‌شوند. از دیگر آشغالگیرهای متداول، آشغالگیرهای سبدی هستند. آب یا فاضلاب از بالا به درون یک سبد سوراخ‌دار ریخته می‌شود و سپس از طریق سوراخ‌های آن از اطراف خارج می‌گردد. در این حالت آشغال‌ها در داخل سبد باقی می‌مانند. اگر ورودی فاضلاب در عمقی پایین‌تر از سطح زمین قرار داشته باشد، از این نوع آشغالگیر استفاده می‌کنند.

تجهیزات

در حال حاضر اکثر تصفیه‌خانه‌های بزرگ از آشغالگیرهای مکانیکی استفاده می‌کنند. زیرا باعث کاهش هزینه‌های مربوط به نیروی کار و نیز بهبود شرایط جریان ورودی آب یا فاضلاب می‌شود. فقط در تصفیه‌خانه‌های قدیمی یا کوچک از آشغالگیرهای دستی به عنوان تجهیزات تصفیه اولیه یا آشغالگیری استفاده می‌شود. در هرحال، آشغالگیر را از توری‌ها یا شبکه‌های میله‌ای می‌سازند که نوع و فاصله دهانۀ آن متناسب با فاضلاب انتخاب می‌شود. همچنین جنس این تجهیز ترجیحاً استیل است و گزینۀ بعدی نیز ST-37 با پوشش اپوکسی می‌باشد.

در کنار آشغالگیرهای مکانیکی از یک متراکم‌ساز برای فشرده کردن آشغال‌های منتقل شده به محل دفع زباله‌ها استفاده می‌شود. همچنین باید از آشغالگیر دیگری به عنوان آشغالگیر رزرو هم استفاده شود تا در صورت بروز هرگونه مشکل برای دستگاه در حال کار، آن را وارد مدار کنند. در طراحی اکثر تصفیه‌ خانه‌های جدید از این اصلی مهم و استاندارد استفاده می‌شود.

 مزایا

ظرفیت بالا برای عبور جریان –  افت فشار کم –  راندمان بالا –  قابلیت حذف ذرات ته‌نشین شده –  مقاومت بالا در برابر خوردگی – بهر‌برداری و نگهداری آسان – هزینه پایین بهره‌برداری –

 

کاربرد

در ورودی اغلب تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب بعنوان تصفیه ابتدایی