استفاده مجدد از پساب و بازچرخانی پساب و استحصال پساب آنجایی دارای اهمیت می شود که  با توجه به افزایش روز افزون جمعیت، کاهش نزولات جوی و خشکسالی در سالیان اخیر باعث کاهش سطح آب منابع زیر زمینی و کاهش منابع سطحی گردیده و بشر را مجبور کرده به دنبال استفاده از منابع آبی جدید باشد.

امروزه پساب تصفیه شده حاصل از تصفیه خانه های فاضلاب به عنوان یک منبع جدید و دائمی مورد توجه کارشناسان جهت جبران کمبود آب قرار گرفته است. به روشهای گوناگونی می توان از پساب تصفیه شده استفاده کرد و جلوی هدر رفت آب را گرفت.

برای مشاوره رایگان در مورد بازچرخانی آب و استفاده مجدد از پساب با ما در تماس باشید (تماس با ما)

روشهای بازچرخانی و استفاده مجدد از پساب تصفیه شده

استفاده برای استحمام و یا شرب

استفاده بازچرخانی برای استحمام و یا شرب زیاد متداول نمی باشد. برای رسیدن به این کیفیت باید از فرآیند MBR به همراه تصفیه پیشرفته استفاده نمود. بعد از طی مراحل تصفیه و با رعایت موازین بهداشتی می توان از پساب برای استحمام و یا شرب استفاده نمود.

استفاده در صنایع

یکی دیگر از مصارف پساب تصفیه شده استفاده در خط تولید صنایع به عنوان آب ورودی و یا شستشو می باشد. این روش استفاده در حال حاضر در صنایع زیادی مورد استفاده قرار می گیرد و صنایع از پساب خروجی از تصفیه خانه خود استفاده می کنند. یکی دیگر از مصارف صنعتی استفاده مجدد از پساب برای خنک کاری می باشد.

پرورش ماهی

کیفیت استحصال پساب برای پرورش ماهی باید در حد استاندارد تخلیه به آبهای سطحی باشد. برای این منظور باید طراحی و راهبری بصورت دقیق و علمی صورت گیرد.

آبیاری کشاورزی و فضای سبز

یکی از متداولترین مصارف پساب تصفیه شده است استفاده از آن برای آبیاری فضای سبز و یا آبیاری کشاورزی می باشد. اکثر فرآیندهای هوازی تصفیه فاضلاب مانند فرآیند هوادهی گسترده، فرآیند MBBR، فرآیند SBR و… در صورت طراحی و راهبری اصولی به راحتی به استاندارد خواهند رسید. آبیاری کشاورزی با استفاده از پساب به روشهای گوناگونی صورت می گیرد که شامل قطره ایی، غرق آبی و … می باشد

بازچرخانی آب

بازچرخانی آب روند تبدیل فاضلاب به آب است که برای اهداف دیگر استفاده می شود. از این آب می توان در آبیاری فضای سبز، کشاورزی و یا پر کردن سفره های آب زیرزمینی استفاده کرد. همچنین این آب ممکن است مستقیما برای مصارف خاص مانند مصارف تجاری، صنایع، شهری به کار رود. با تصفیه این پساب حتی می توان به استاندارد های آب آشامیدنی نیز دست یافت. هنگامی که آب مصرف شده به منایع آب طبیعی باز می گردد کماکان می تواند برای اکوسیستم، تغذیه گیاهان و تغذیه آبخوان ها مفید باشد.

سازمان بهداشت جهانی در موارد زیر استفاده مجدد از پساب را مجاز دانسته است:

1- افزایش کمبود آب و تنش حاصل از آن

2- افزایش جمعیت و مسائل متبط با امنیت غذا

3- افزایش آلودگی زیست محیطی ناشی از دفع نامناسب فاضلاب

اهمیت بازچرخانی و استفاده مجدد از آب نه تنها در مناطق خشک بلکه در شهرها و محیط های آلوده نیز در حال افزایش است.

مقادیر زیادی از آب آشامیدنی می توانند با استفاده از باز چرخانی آب ذخیره شوند. استفاده مجدد از آب می تواند یک گزینه جایگزین برای منابع آب باشد.

موارد استفاده از پساب در ادامه آمده است:

1- استفاده شهری: آبیاری فضای سبز، امکانات ورزشی، باغ های خصوصی، شستشوی ماشین

2- استفاده کشاورزی: کشت هیدروپونیک، پرورش آبزیان، گلخانه ها، صنعت نوشیدنی

3- استفاده تفریحی: آبیاری زمین های گلف، تفریحات آبی

4- استفاده صنعتی: سیستم های خنک کننده، برج های خنک کننده، ساخت بتن

5- استفاده زیست محیطی: تغذیه آبخوان ها، مرداب ها، باتلاق ها

6- استفاده شرب: تقویت منابع آب های آسامیدنی سطحی، تغذیه آبخوان جهت استفاده آب شرب

در ایران با توجه به بحران آب و خشکسالی و کاهش منابع آب، باز چرخانی آب نیازی اساسی است. به همین جهت تصفیه خانه ها و شبکه های فاضلاب در حال ساخت می باشند. به عنوان مثال در شهر شیراز که شهری سرسبز است. تصفیه خانه شماره 2 این شهر می تواند با تولید پساب با کیفیت آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز و صنایع را تامین کند.

چرا بازچرخانی و استفاده مجدد از پساب ؟

بازچرخانی فاضلاب اب و استفاده مجدد از پساب

مقابله با کم آبی و مدیریت منابع آبی کشور نیازمند همکاری همه است سازگاری با مشکل مالی یا کم آبی می‌تواند راه حل  مشکل کم آبی باشد. باید در زمینه مدیریت منابع آب مصرفی قدم‌هایی برای بازچرخانی پساب برداریم.

بیشتر کشورهای دنیا با کمبود آب مواجه هستند و از آنجایی که جمعیت دنیا در حال افزایش می باشد به آب به عنوان یک منبع بسیار ارزشمند دیده شده شده و تلاشهای زیادی در برخی کشورهای حوزه منا(خاورمیانه و شمال آفریقا) برای بهره برداری آب با کارایی بیشتر و استفاده از هرقطره آن برای اطمینان از اینکه برای نسلهای آینده باقی بماند صورت گرفته تا از منابع آبی موجود حداکثر استفاده بهینه بعمل آید. این روند از یک کشور با دیگری براساس درجه فقدان آب، وضعیت اقتصادی و سایر عوامل متفاوت می باشد افزایش توجه به بهره برداری از منابع آبی غیرمتعارف یک نمونه ای از رویکردهای اخیر در توسعه منابع آبی جدید و ذخیره آب است در مقابل نزولات جوی رودخانه ها و آب زیرزمینی که بعنوان منابع آب شیرین معمول و متعارف در نظر گرفته می شوند منابع آبی غیر متعارف شامل: شیرین سازی آب دریا بازچرخانی پساب کشاورزی و فاضلاب شهری می باشد که دراین مقاله به بررسی بازرچرخانی آب با تاکید بر کشاورزی به عنوان یک نگاه جدید در افزایش منابع آبی و ویژگیهای آن پرداخته و ضرورت تصفیه ملاحظات بهداشتی و محیط زیست برای بازچرخانی پساب و بویژه کشاورزی مورد بحث قرار گرفته ضمن اینکه اقدامات برخی از کشورها دراین مقوله به عنوان نمونه معرفی می گردد.

در موضوع مدیریت فاضلاب و پساب به‌ویژه در بخش شهری دو جنبه اساسی وجود دارد، وجه اول موضوع بهداشت و آلایندگی (فاضلاب) است و وجه دوم ظرفیت بهره‌برداری و مدیریت حاصله از منبع آب سالم فراهم آمده (پساب). پیرامون هر دو موضوع بحث‌های فنی و کارشناسی مختلفی در کشور وجود دارد. به‌طور مثال بهینه بودن و توجیه‌پذیری احداث شبکه جمع‌آوری و احداث تصفیه‌خانه فاضلاب شهری در بسیاری از شهرهای کوچک واقع در نواحی خشک ایران که سطح آب زیرزمینی پایین است و برای دفع فاضلاب از چاه‌های جذبی استفاده می‌شود، مورد سؤال است. به نظر می‌رسد در این رابطه نیز همچنان که در بحث سدسازی و یا توسعه مهارگسیخته بخش کشاورزی مبتنی بر استحصال آب‌های زیرزمینی مطرح است؛ تصمیمات سیاسی بر دیدگاه‌های کارشناسی غلبه یافته و چه‌بسا بدون بهینه بودن فنی، اقتصادی و اجتماعی، صرفاً بابت خواست فرضاً یک نماینده مجلس، پروژه گردآوری و تصفیه فاضلاب، کلید بخورد و در شرایط فعلی اقتصادی کشور، تا مدت‌ها نیز نیمه کار بماند و بر لیست بلند پروژه‌های زخمی شده، بیفزاید. همچنین نمونه قابل‌تأمل دیگر، میزان تطابق شاخص‌ها در تصفیه صورت پذیرفته و کیفیت پساب تولیدی در تصفیه‌خانه‌های کشور با استانداردهای مربوطه است که همواره موضوعی چالش‌برانگیز بوده است امری که بحث جایگزینی پساب با آب کشاورزی را در بسیاری از مناطق با مشکل و مقاومت روبرو کرده است و یا علیرغم صرف هزینه بسیار برای جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب، درنهایت، بازهم معضلات بهداشتی گسترده‌ای را در محل تخلیه، ایجاد می‌کند.

اما در میان مجموع مسائلی که به نمونه‌هایی از آن در بالا اشاره شد، آنچه بیشتر در نگاه کلان مدیریت منابع آب کشور محل نگرانی است غفلت و انحراف در بهره‌برداری و تخصیص مناسب پساب تولیدی است. به‌عبارت‌دیگر، خارج نمودن فاضلاب (شهری) از چرخه سنتی مدیریت منابع آب محلی، که در نواحی خشک و نیمه‌خشک کشور عمدتاً به‌صورت بازگشت به منابع آب زیرزمینی بوده است و بازچرخانی پساب در مسیری که از بازگشت تمام یا بخشی از آن به آبخوان، جلوگیری به عمل آید؛ تهدیدی فزاینده برای منابع آب زیرزمینی کشور است که هم‌اکنون نیز در حال کسری مخزن شدید و در حال افت مداوم سطح آب هستند.

درواقع، رفع تهدید آلودگی منابع آب و ایجاد فرصت دسترسی به پساب قابل‌استفاده، در صورت عدم برنامه‌ریزی مناسب و متناسب برای پساب تولیدی و نگاه توسعه‌ای یک‌بعدی به آن، به‌عنوان صرفاً یک منبع آب جدید و عدم توجه به نقشی که قبلاً در طبیعت برای آن تعریف‌شده بوده، تهدیدی خطرناک برای آینده نزدیک منابع آبی کشور خواهد بود. مدیریت این تهدید و بیشینه‌سازی بهره‌برداری از فرصت‌های موجود، به‌ویژه در کلان‌شهرهایی نظیر تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز و …،در مرحله اول، نیازمند بسترسازی اجتماعی و مدیریتی (از بعد نرم‌افزاری) به‌منظور ایجاد و استقرار بینش و باور واقع‌بینانه و آینده‌نگرانه است. این بینش به سیاست‌هایی مبتنی بر دستاوردهای علمی و نه سلیقه‌ای و سیاسی منتهی می‌شود و بر اساس این سیاست‌ها، تخصیص‌های دقیق و حساب‌شده پساب بر اساس مدل و بیلان کلی منابع آب و با حفظ سهم آب برگشت‌پذیر به منابع، تعریف و عملیاتی می‌شود.