لخته‌سازی
از فرآیندهای انعقاد و لخته‌سازی برای حذف مواد کلوئیدی که در آب باعث تولید رنگ و کدورت می‌شوند، استفاده می‌گردد. این فرآیندها در دو مرحلۀ اضافه کردن مواد شیمیایی و ایجاد لخته انجام می‌شوند. پس از این مراحل جهت تکمیل فرآیند، از یک مرحله ته‌نشینی نیز استفاده می‌شود. در واقع هدف از مرحلۀ لخته‌سازی، ایجاد شرایط مساعد برای انجام اختلاط آرام، پس از پخش سریع مواد منعقدکننده در واحد اختلاط سریع است تا شتاب برخورد ذرات به یکدیگر افزایش یافته، و در نتیجه ذرات کلوئیدی ناپایدار بتوانند به لخته‌هایی تبدیل شوند که قابلیت فیلتر شدن و رسوب شدن را داشته باشند. لازم به ذکر است که در این مرحله، عملیات جذب سطحی نیز فعال می‌باشد. بنابراین کلوئیدهایی که هنوز جذب یکدیگر نشده‌اند، با گیرکردن در سایر لخته‌ها حذف می‌شوند.
از آنچه که گفته شد کاملاً مشخص می‌شود که فرآیندهای انعقاد و لخته‌سازی در واقع دو مفهوم کاملاً متفاوت دارند. در انعقاد، با اضافه کردن مواد شیمیایی بعنوان منعقدکننده و کمک منعقدکننده، بار الکتریکی ذرات ریز را کم می‌کنند، و در فرآیند لخته‌سازی ذراتی به اندازۀ کافی درشت تولید می‌شود. این ذرات درشت را می‌توان بسادگی با استفاده از روش‌های ته‌نشینی و فیلتراسیون از آب جدا نمود.
نحوه عملکرد
همانطوری‌که گفته شد، در مرحلۀ لخته‌سازی لازم است که عملیات اختلاط بصورت آرام صورت پذیرد تا تماس بین ذره‌ای سرعت پیدا کند و در نتیجه تجمع ذرات کلوئیدی زیاد شود. این امر باعث می‌شود که لخته‌های بزرگ‌تری تشکیل شوند و قابلیت ته‌نشینی در آن‌ها افزایش پیدا کند. بدین منظور معمولاً فرآیند لخته‌سازی در حوضچه‌های فلوکولاسیون انجام می‌شود. این حوضچه‌ها به میکسرهای پارویی یا تیغه‌ای مجهز هستند که با دور آرام عملیات اختلاط را انجام می‌دهند. پاروها بصورت افقی و در جهت موازی یا عمود بر جریان سیال نصب می‌شوند. حرکت دورانی و آرام آن‌ها باعث می‌شود که سیال بسیار ملایم هم‌زده شود، و در نتیجه ذرات به یکدیگر نزدیک‌تر شده و تعداد برخوردها نیز افزایش پیدا کند. لخته‌های درشتی که در این مرحله تشکیل می‌شوند در قسمت ته‌نشینی از سیال جدا می‌شوند.
تجهیزات
بر حسب نوع فرآیند همزدن، تجهیزات مورد نیاز در حوضچه‌های فلوکولاسیون نیز متفاوت می‌شوند. عملیات اختلاط یا توسط همزن‌های معمولی انجام می‌شود، و یا اینکه برای ایجاد اختلاط آرام از دیواره‌های آرام‌کننده استفاده می‌کنند.
بر این اساس سیستم‌های اختلاط را بصورت زیر طبقه‌بندی می‌کنند:
الف) اختلاط مکانیکی:
- محور عمودی با توربین مجهز به تیغه‌های پروانه‌ای
- مخلوط‌کننده پدالی با محور افقی یا عمودی
- برخی از تجهیزات اختصاصی هم در این دسته‌بندی وجود دارند از قبیل تیرهای چرخشی، فلاکسیلاتور، تصفیه NU
ب) کانال با دیوارۀ آرام کنندۀ جریان:
- کانال‌هایی با دیواره آرام کننده افقی
- کانال‌هایی با دیوارۀ آرام‌کنندۀ عمودی
ج) لخته‌ساز تماسی (فیلترهای شنی): در این حالت از جت آب یا هوای پخش‌شده برای ایجاد آشفتگی استفاده می‌شود.
مزایا
- کاهش زمان ماند برای انجام فرآیند ته‌نشینی و در نتیجه کاهش اندازۀ حوضچه‌های ته‌نشینی
- بالا بردن کیفیت و مقدار بازدهی فرآیند انعقاد
کاربرد در صنایع
تولید آب آشامیدنی و صنعتی – کارخانجات تولید شکر و فرآیندهای تغلیظ مایعات – آب برگشتی برای سیستم‌های تبرید و حرارتی – تصفیه آب برگشتی از بخش نورد در صنعت فولاد برای جداکردن جامدات، روغن و گریس و اکسیدهای نامحلول- حذف رنگ، مواد جامد معلق و کلوئیدها در صنایع تولید محصولات پتروشیمی – مرحلۀ منعقدکننده در سیستم تصفیه پسا‌ب‌های صنعتی و بهداشتی